Terapie zaburzeń barwnikowych

Przebarwienia to jeden z najczęściej występujących jak i najbardziej uciążliwych defektów skóry. Patogeneza przebarwień jest złożona podobnie jak proces niwelowania zaburzeń barwnikowych. Jak więc wybrać najskuteczniejszą procedurę zabiegową w celu redukcji przebarwień skóry?

Czym są przebarwienia?

Przebarwienia to zwykle efekt zwiększonej ilości melaniny w naskórku lub skórze właściwej, co może wynikać, ze zwiększonej ilości melanocytów. Melanina jest heterogennym barwnikiem, który produkowany jest w organellach melanocytów – melanosomach. Powstaje z tyrozyny, która pod wpływem działania enzymu tyrozynazy przechodzi w DOPA (3,4 – dihydroksyfenyloalanina), a następnie w dopachinon. W tym momencie proces ten ulega rozdwojeniu, w jednym szlaku powstaje eumelanina (ciemnobrązowy lub czarny barwnik), w drugim zaś powstaje feomelanina (barwnik w kolorach od czerwonego do żółtego).

Co wpływa na syntezę melaniny?

Na syntezę melaniny wpływa wiele zróżnicowanych czynników. Wśród nich wyróżnić można:

• hormon melanotropowy – peptyd przysadkowy, stymuluje nieaktywny proenzym tyrozynazy;
• hormon adrenokortykotropowy – (ACTH) również pochodzenia przysadkowego, przyspiesza melanogenezę przez działanie bezpośrednie lub za pośrednictwem hormonów przysadkowych;
• prostaglandyny E2 i D2 – stymulują melanogenezę;
• witamina D3 – aktywuje fosfolipazę, ta z kolei uwalnia z lipidów kwas arachidonowy, z którego powstają prostaglandyny, które stymulują podział melanocytów;
• kortykosteroidy – zmniejszają syntezę melaniny;
• wolne rodniki tlenowe – powstają na skutek działania promieni UV, HEV oraz światła podczerwonego przyczyniając się do uszkodzeń oksydacyjnych, aktywując w ten sposób proces melanogenezy.

Rodzaje przebarwień

1. Piegi – drobne, plamiste, nawet kilkumilimetrowe brązowe wykwity skóry, w których występuje kumulacja barwnika w warstwie podstawnej naskórka. Spowodowane są głównie nieprawidłowym rozłożeniem barwnika.
2. Plamy soczewicowate – większe od piegów, posiadają nierównomierny kształt, jasno lub ciemno brązowe. Ich obecność spowodowana jest nadmierną aktywnością melanocytów.
3. Ostuda – plamiste, niewyraźne odgraniczone brązowe ogniska, niepoprzedzone stanem zapalnym. Zmiany lokalizują się bardzo często w środkowej części twarzy. Ostuda może występować u mężczyzn, jednak dominuje najczęściej u kobiet.
4. Berloque dermatitis – przebarwienia, które często powstają po zastosowaniu psoralenów, które obecne są w perfumach i wodach kolońskich. Przyczyną ich powstawania jest bezpośrednie aplikowanie kosmetyków na skórę, która wystawiona jest na działanie promieni słonecznych;
5. Przebarwienia pozapalne – różnego rodzaju kształtu i wielkości przebarwienia lokalizujące się w miejscu uprzednio istniejących stanów zapalnych, najczęściej po ustąpieniu zmian trądzikowych, liszaja płaskiego, łuszczycy, tocznia rumieniowatego.
6. Przebarwienia polekowe – grupa przebarwień, która różni się zarówno rozmieszczeniem, kolorem jak i nasileniem zmian.

Terapie zaburzeń barwnikowych

Należy podkreślić, że podstawą profilaktyki przebarwień, jest regularne stosowanie silnych produktów z filtrem UVB, UVA oraz HEV. W leczeniu zmian pigmentacyjnych bardzo dużą rolę przypisuje się zaawansowanym technologiom, które nie tylko przyczynią się do usuwania hiperpigmentacji, ale również będą zmniejszać predyspozycję do ich powstawania.

1. Laser Q Switch – to najskuteczniejsze urządzenie w zakresie usuwania melaniny. Wykorzystuje bardzo krótki czas trwania impulsu, co przekłada się na mechaniczne uszkodzenie pigmentu. Dzięki tego rodzaju technologii występuje dużo mniejsze ryzyko uszkodzenia otaczających struktur tkankowych. Energia wiązki laserowej powoduje, że cząstki chromoforu docelowego eksplodują i rozpadają na mniejsze drobinki. Następnie usuwane są przez makrofagi, a w efekcie końcowym ulegają złuszczeniu.
2. Inne lasery medyczne – w odpowiedzi na naskórkową melaninę dobrym rozwiązaniem jest laser KTP 532 nm, który przy długim impulsie skutecznie pochłania melaninę. Z kolei termiczną redukcję głębiej położonego pigmentu zapewniają lasery o większej długości światła jak laser aleksandrytowy 755 nm, diodowy 808 nm czy laser Nd;Yag 1064 nm.
3. Radiofrekwencja mikroigłowa – zabieg opiera się na jednoczesnym połączeniu mechanicznego mikronakłuwania i prądu o częstotliwości fal radiowych w charakterze bipolarnym. Procedura ma na celu tworzenie mikrouszkodzeń zarówno w naskórku, jak i w warstwach skóry właściwej. Cały proces regularnych oraz zaplanowanych ukłuć wspomagany jest diatermią fali radiowej, która oprócz modyfikacji termicznej białek, sprzyja degradacji przebarwień.
4. HIFU – działanie skupionej fali ultradźwięków o dużym natężeniu to jedyna postać energii gwarantująca wytworzenie wysokiej temperatury w głębokich strukturach tkankowych. Zabieg HIFU przyczynia się do uszkodzenia oraz redukcji melaniny o charakterze skórnym.

Podsumowanie

Aby zoptymalizować terapię usuwania hiperpigmentacji warto wykorzystywać potencjał biofizyczny skóry, w kontekście ich degradacji oraz dobrać odpowiednią opcję zabiegową, w celu działania na kilka etapów procesu melanogenezy obejmując odpowiednio warstwy lokalizacji pigmentu.