Cukry w kosmetyce nie są tak mocno popularne jak inne składniki produktów (niacynamid, retinol czy witamina C). Mimo to związki te na stałe wpisały się w grupę komponentów kosmetyków o różnych właściwościach pielęgnacyjnych.
Cukry w kosmetyce – właściwości
Jedną z głównych właściwości cukrów wykorzystywanych w recepturach kosmetyków jest ich zdolność do przyciągania i wiązania cząsteczek wody (tak zwana higroskopijność). Zaliczane są one również do humektantów, które wykazują działanie nawilżające oraz hamują transepidermalną ucieczkę wody z naskórka (TEWL). Niektóre rodzaje cukrów posiadają zdolność poprawy elastyczności i miękkości skóry, zmniejszają widoczność zmarszczek, a także jako prebiotyki wspomagają utrzymanie naturalnej, fizjologicznej mikrobioty. Cukry w kosmetyce wykorzystywane są jako substancje regulujące lepkość kosmetyku, żelujące, zagęszczające i emulgujące.
Monosacharydy
Monosacharydy to jednocząsteczkowe związki, które wykorzystywane są w produkcji kosmetyków. Warto podkreślić, że w przypadku glukozy, wykorzystuje się częściej jej pochodne, ponieważ charakteryzują się niewielką trwałością.
- Glukoza – stanowi jeden ze składników NMF (naturalnego czynnika nawilżającego), który zmniejsza, wygładza, ujędrnia oraz poprawia elastyczność naskórka. Ze względu, na duże powinowactwo do białka budulcowego włosów – keratyny, wykorzystywana jest w recepturach szamponów, odżywek do włosów, szczególnie sprawdza się w przypadku suchych, zniszczonych końcówek.
- Fruktoza – bardzo często wykorzystywana jest w peelingach cukrowych do ciała, ponieważ cząsteczki tego cukru zawieszone w olejowej bazie są lubianą formułą peelingującą. Fruktoza podobnie jak glukoza jest humektantem. Cząsteczki fruktozy nie rozpuszczają się w kontakcie z ciepłem skóry, jednak wykazują działanie nawilżające i wygładzające.
- Ryboza – stymuluje wytwarzanie energii komórkowej (ATP), której poziom spada podczas ekspozycji na niekorzystne czynniki zewnętrzne. Ponadto poprawia zdolność i metabolizm komórek, wykazuje właściwości anti-aging.
Disacharydy
Disacharydy to dwucukry, które zbudowane są z dwóch cząsteczek cukrów prostych np. glukozy i fruktozy (sacharoza). Związki te podobnie jak monosacharydy posiadają właściwości nawilżające oraz poprawiające elastyczność skóry. Dodatkowo są stosowane jako substancje ścierne, z kolei niektóre z nich wykazują działanie antyoksydacyjne.
- Sacharoza (glukoza+fruktoza) – w postaci kryształków wykorzystywana jest w peelingach mechanicznych do ciała z powodu bardzo dobrych właściwości ściernych.
- Laktoza (galaktoza+glukoza) – tak zwany cukier mleczny, wykorzystywany jest w kosmetykach do skóry suchej, a także jako składnik wspomagający proces złuszczania warstwy rogowej naskórka.
- Trehaloza (glukoza+glukoza) – to skuteczny humektant, ale również wyróżnia się silnym działaniem antyoksydacyjnym. Produkują go m.in. grzyby, owady oraz określone gatunki roślin. Działa ochronnie na fibroblasty, magazynuje i stopniowo uwalnia wilgoć, ale również wykazuje działanie anti-aging. Ponadto łagodzi podrażnienia naskórka. Warto podkreślić, że trehaloza wykorzystywana jest jako związek regulujący lepkość kosmetyków, znajdziemy ją m.in. w nawilżających kroplach do oczu.
Wskazówka
Kiedy należy unikać kosmetyków z dodatkiem cukrów? Otóż cukier jest pokarmem dla wielu bakterii, zarówno dla pozytywnych jak i negatywnych. W związku z tym, nie zaleca się stosowania kosmetyków z cukrem przy trądziku pospolitym, egzemie, trądziku różowatym, kiedy skóra głowy swędzi oraz występuje na niej stan zapalny, a także jeśli jesteśmy posiadaczami skóry wrażliwej.
Oligosacharydy
Oligosacharydy to związki, które zbudowane są od dwóch do dziesięciu cząstek monosacharydów. Oznacza to, że w grupie tych związków znajdują się również disacharydy. Należy podkreślić, że oligosacharydy mogą posiadać różne pochodzenie – ich źródłem są bakterie, algi, grzyby oraz rośliny wyższe.
W kosmetologii oraz produktach kosmetycznych oligosacharydy stosuje się bardzo często jako stabilizatory oraz środki wypełniające. Wykazują właściwości zmiękczające skórę, a także chronią komórki przed dymem papierosowym, pestycydami oraz metalami ciężkimi. Dodatkowo wykazują właściwości przeciwzapalne, a niektóre z nich warunkują proces wydzielania sebum. Oprócz działania przeciwzapalnego, posiadają właściwości antybakteryjne, antyoksydacyjne i fotoochronne.
Oligosacharydy to związki, które mogą zwiększać zatrzymywanie wody w warstwie rogowej naskórka. Co ważne, mają udowodnione działanie prebiotyczne. Oligosacharyd alfa-glukanu to naturalny prebiotyk, który wspiera dobre bakterie, hamując jednocześnie rozwój mikroorganizmów patogennych.
Polisacharydy
Polisacharydy to grupa wielocząsteczkowych związków, które bardzo szeroko wykorzystywane są w kosmetologii. Polisacharydy głównie pełnią funkcję zagęstników, stabilizatorów, a także zapobiegają także tworzeniu się grudek i zbrylaniu się masy kosmetyków. Tak zwane wielocukry mogą zawierać od dziesięciu nawet do tysięcy cząsteczek cukrów prostych. Polisacharydy znaleźć można nie tylko w produktach do pielęgnacji oraz mycia, ale również w kosmetykach kolorowych do makijażu. Warto podkreślić, że wielocukry są surowcami dość tanimi, w związku z tym ich zastosowanie jest dość powszechne.
Popularne polisacharydy wykorzystywane w kosmetologii to:
- Celuloza – stosowana jest głównie w formie pochodnych, a jej rolą jest głównie stabilizacja produktu oraz nadanie mu właściwych parametrów sensorycznych oraz aplikacyjnych. Celuloza krystaliczna wykorzystywana jest w peelingach.
- Skrobia – obecna w kosmetykach pochodzi z kukurydzy. Jako składnik kosmetyków stabilizujący formułę emulsji i zagęszczający ich konsystencję uważana jest za bardzo dobrą alternatywę talku.
- Inulina – jest popularnym prebiotykiem, który bardzo dobrze nawilża oraz odżywia skórę oraz włosy. Wykazuje również właściwości antyoksydacyjne, przeciwzapalne oraz łagodzące. Wykorzystywana w produktach kosmetycznych obniża ich potencjał drażniący. Tworzy również na skórze ochronny film zmniejszający transepidermalną ucieczkę wody.
- Kwas hialuronowy i jego pochodne – w organizmie występuje fizjologicznie, ale również wytwarzany jest w warunkach biotechnologicznych. Szeroko wykorzystywany jest w kosmetologii jako składnik nawilżający, wypełniający, zmiękczający oraz przyspieszający regenerację tkanek. Ze względu na różną wielkość swojej cząsteczki może przenikać w głębsze warstwy skóry bądź tworzyć na jej powierzchni ochronny film wiążący wodę.
Biopolisacharydy
Biopolisacharydy to polisacharydy pochodzenia botanicznego, które coraz częściej wykorzystywane są w przemyśle kosmetycznym. Do najpopularniejszych należą:
- Okra – uważana za istotne źródło polisacharydów, ze względu na wysoką zawartość śluzów.
- Kasztanowiec zwyczajny.
- Nasiona chia – charakteryzują się silnym działaniem nawilżającym.
- Papaja – polisacharyd o działaniu nawilżającym.
- Korzeń jeżówki purpurowej – polisacharyd o działaniu nawilżającym.
Podsumowanie
Pielęgnacja na słodko to doskonała forma dbania o swoje ciało, a cukry w kosmetyce na długo zagoszczą jako komponenty wielu produktów kosmetycznych. Jak się okazuje, spełniają one ważne role w recepturach kosmetyków, bez których funkcjonalność oraz aplikacja kosmetyków nie byłaby możliwa.
