Stres w nadmiernych ilościach wykazuje negatywny wpływ na organizm człowieka. Szczególnie narażona jest skóra, która stanowi największy organ w ciele człowieka, pełniąc w nim wiele istotnych funkcji. Między innymi odgrywa rolę jako wskaźnik zdrowia i stanu emocjonalnego.
Synteza hormonów stresu i jego mechanizmy
Stres, zarówno też fizyczny jak i emocjonalny może wywierać wpływ na układ nerwowy, hormonalny, immunologiczny, co z kolei przekłada się na funkcjonowanie skóry. Jednym z najważniejszych mechanizmów jest aktywność osi podwzgórze-przysadka-nadnercza. W wyniku działania stresu podwzgórze wydziela kortykoliberynę, która stymuluje przysadkę do produkcji kortykotropiny. Hormon ten z kolei stymuluje nadnercza do produkcji kortyzolu i adrenaliny, popularnie nazywanych hormonami stresu. Kortyzol charakteryzuje się szerokim spektrum działania. Opiera się na regulacji procesów zapalnych oraz immunologicznych, a także wpływa na funkcję barierową skóry. Jego podwyższony poziom może prowadzić do zwiększonej utraty wody przez naskórek oraz do wzmożonej reakcji na czynniki drażniące.
Zjawisko to z kolei może prowadzić do występowania różnego rodzaju chorób autoimmunologicznych takich jak łuszczyca, atopowe zapalenie skóry (AZS), łysienie plackowate. Inny mechanizm, który pośredniczy w związku ze stresem a skórą jest układ nerwowo-skórny. Należy podkreślić, że skóra posiada swój układ nerwowy, który złożony jest z receptorów, włókien nerwowych i neurotransmiterów.
Stres może wywierać zjawisko nadmiernej potliwości, zaczerwienienia, swędzenia oraz wysypki. Istnieje także związek między stresem, a układem immunologicznym. Wpływa on bowiem na funkcje komórek immunologicznych skóry takich jak komórki T, komórki dendrytyczne i mastocyty, które odgrywają ważną rolę w odpowiedzi zapalnej i immunologicznej.
Zwiększony poziom kortyzolu i adrenaliny wpływa na zmniejszenie produkcji ceramidów czyli kluczowych składników warstwy rogowej skóry. Odgrywają one ważną rolę w utrzymaniu bariery skórnej, regulując jej poziom nawilżenia oraz zapobiegając utracie wody. Zaburzenia w syntezie ceramidów prowadzą do osłabienia funkcji bariery skórnej, co przekłada się na jej przesuszenie oraz zaostrzenie dermatoz.
Wolne rodniki, kolagen, elastyna
Wolne rodniki to cząsteczki chemiczne, które posiadają nieparzystą liczbę elektronów. Z racji swojej niestabilności są bardzo reaktywne i mogą przez to uszkadzać różne komponenty komórkowe, w tym także komórki skóry (m.in. poprzez utlenianie kwasów tłuszczowych, DNA i białek). Prowadzi to do wielu poważnych chorób, a nawet zmian nowotworowych. Należy podkreślić, że stres zwiększa produkcję wolnych rodników w organizmie człowieka, co przyczynia się do uszkodzeń skóry, w tym ważnych dla niej białek – kolagenu i elastyny. Kolagen odpowiedzialny jest za utrzymanie sprężystości i elastyczności, z kolei elastyna wykazuje zdolność do rozciągania i powrotu do naturalnego kształtu skóry. W wyniku działania stresu organizm ludzki wytwarza enzymy metaloproteinazy, które odpowiedzialne są za degradację wyżej wymienionych białek. W efekcie skóra traci jędrność i sprężystość prowadząc do powstawania zmarszczek.
Stres a spowolnienie regeneracji skóry
Proces regeneracji skóry jest niezwykle ważny dla utrzymania właściwego wyglądu oraz jej funkcji ochronnych. Należy podkreślić, że skóra nieustannie się odnawia, syntezując nowe warstwy. Cały ten proces jest dobrze regulowany, a tkanki są w stanie utrzymać swoją elastyczność oraz odpowiedni poziom nawilżenia. Jednak w momencie, kiedy organizm poddawany jest silnemu lub długotrwałemu stresowi proces regeneracji zostaje zaburzony. Wpływa on na różne aspekty regeneracji m.in. na tempo podziału komórek, syntezę kolagenu oraz funkcje bariery ochronnej. Wykazuje również negatywny wpływ na poziom komórkowy skóry. Stres przyspiesza proces skracania telomerów (telomery chronią materiał genetyczny przed uszkodzeniem i odgrywają ważną rolę w procesie starzenia się), a skóra i cały organizm szybciej się starzeje. Wpływa więc na długość życia komórek.
Podsumowanie
Redukcja stresu w dużym stopniu prowadzi do poprawy jakości życia, pod każdym względem. Mówiąc o wyglądzie, skóra staje się promienna i nawilżona. Dzięki temu ograniczone zostaje ryzyko wystąpienia m.in. trądziku, atopowego zapalenia skóry (AZS) czy łuszczycy. Zmniejszeniu ulegają stany zapalne, a procesy starzenia się zostają spowolnione. Efekty redukcji stresu mogą się różnić u każdej osoby, jednak większość z nas odczuwa korzyści zarówno dla zdrowia jak i wyglądu skóry.
