Betulina (BN) to naturalny triterpen typu lupanu, który pozyskiwany jest z wielu gatunków roślin. Jej głównym źródłem jest zewnętrzna warstwa kory brzóz. Betulinie przypisuje się właściwości przeciwzapalne, antyoksydacyjne, przeciwnowotworowe, a także bakteriobójcze.
Betulina – czym jest?
Pod względem chemicznym betulina zaliczana jest do grupy terpenów czyli związków organicznych, których cząsteczki składają się z węgla oraz wodoru. Terpeny to naturalne lotne związki, które występują w roślinach nadając im aromat oraz smak. Z tego względu bardzo często wykorzystywane są w przemyśle kosmetycznym m.in do produkcji perfum.
Betulina występuje aż w 20 roślinach, które zaliczane są do różnych rodzin. Jej głównym źródłem jest natomiast zewnętrzna warstwa kory brzóz z rodziny Betulaceae. Należy podkreślić, że wyizolowana betulina posiada postać białego proszku o temperaturze topnienia 248-257 stopni Celsjusza.
Właściwości przeciwzapalne
Stan zapalny to nic innego jak reakcja i odpowiedź organizmu na urazy mechaniczne, termiczne, a także promieniowanie, substancje szkodliwe czy inne patogeny. Objawem występującego stanu zapalnego jest wyraźne zaczerwienienie, obrzęk i ból, a w niektórych sytuacjach nawet utrata funkcji narządu, jeśli stan zapalny wchodzi w fazę przewlekłą.
Badania laboratoryjne wykazują, że kwas betulinowy zapobiega procesom powstawania stanów zapalnych, w wyniku zmniejszenia stężenia mediatorów stanu zapalnego, w tym również cytokin prozapalnych, a także tlenku azotu. Ponadto hamuje on aktywne działanie genów kodujących cyklooksygenezę 2, regulując jednocześnie syntezę prostaglandyn.
Właściwości antyoksydacyjne
Reaktywne formy tlenu to indywidualne struktury chemiczne, które w swej budowie posiadają atom tlenu z niepoprawnym elektronem. Kiedy w organizmie występuje homeostaza, występuje także równowaga pomiędzy powstawaniem i neutralizowaniem reaktywnych form tlenu. W sytuacji, kiedy dochodzi do zaburzenia równowagi w skutek nadmiaru reaktywnych form tlenu (Reactive Oxygen Species), dochodzi do zjawiska zwanego stresem oksydacyjnym. Należy podkreślić, że betulina, a także jej pochodne wykazują zdolność neutralizowania ROS, a także zwiększają w komórkach stężenie przeciwutleniaczy.
Właściwości przeciwnowotworowe
Betulina oraz jej pochodne wykazują zdolność indukcji apoptozy (zaprogramowana śmierć komórki) w komórkach nowotworowych, a także zatrzymywania ich w różnych cyklach podziału komórkowego.
Właściwości przeciwbakteryjne
Betulina oraz jej pochodne wykazują działanie bakteriostatyczne oraz bakteriobójcze wobec szczepów Staphylococcus aureus, Salmonella typhi, a także Escherichia coli.
Betulina w kosmetologii
Dla kosmetologii oraz całego przemysłu kosmetycznego ekstrakt z brzozy stanowi bardzo interesujący surowiec, którego pochodzenie jest naturalne. Ze względu swoją wielozadaniowość betulina wykorzystywana jest w kremach, szamponach, płynach micelarnych, peelingach, w produktach dla dorosłych jak i dla dzieci. Betulina to związek, który na dużą skalę stosowany jest w produktach do pielęgnacji cery tłustej, łojotokowej, trądzikowej, a także w dermokosmetykach skierowanych dla osób ze skórą suchą oraz alergiczną. Produkty z betuliną mają za zadanie chronić skórę przed utratą wilgoci, a także łagodzić świąd oraz podrażnienia.
Podsumowanie
Przemysł kosmetyczny ceni betulinę przede wszystkim za jej właściwości bakteriobójcze, przeciwzapalne i antyoksydacyjne. Jej wielozadaniowość sprawia, że betulina pojawia się w coraz większej ilości badań naukowych nad zastosowaniem jej jako jeden ze składników w lekach dermatologicznych. Bez wątpienia należy do interesujących związków na rynku kosmetycznym, z dużym potencjałem do wykorzystania także w przemyśle farmaceutycznym.
